20 Φεβρουαριου

Θυμάται κανείς το δημοσίευμα στις 17 του Δεκέμβρη; Αν όχι ξανακοιτάξτε το. Λοιπόν, συνεχίζω, με την εν λόγω κυρία κάναμε μια πολύ, πάρα πολύ, έως τεράστια μπορώ να πω πρόοδο. Βρήκαμε μια λύση και τώρα οι σχέσεις μας είναι καλύτερες από ποτέ. Αλλά νομίζει ότι δεν το έχω καταλάβει. Κι όμως ξέρω το πολύ καλά. Αν αναλογιστούμε τι λέγαμε τον περασμένο Απρίλιο, και τι λέμε τώρα, φαντάζεστε τι μπορεί να λέμε τον Μάιο, όταν δηλαδή την ξαναδω.
Χρόνος. Αυτό και μόνο αυτό την βοήθησε να βρούμε την λύση. Όσο περνούσε ο χρόνος τόσο συνήθιζε στην ιδέα (του φιλιού) και δόξα τω Θεώ όλα πήγαν κατ'ευχήν. Αλλά, μιλώντας για τον Μάιο, το ερώτημα είναι επιτακτικό. Πόσο χρόνο χρειάζεται για να συνηθίσεις μια ιδέα και πόσο χρόνο είσαι διατεθειμένος να δώσεις;
Αν κάποιος μου έλεγε ότι πολιορκούσε μια γυναίκα για να την ρίξει στο κρεβάτι επι ένα χρόνο χωρίς αποτέλεσμα, θα του έλεγα ότι είναι μ... (λογοκρισία). Τώρα που το κάνω εγώ, λέω ότι είμαι ερωτευμένος. Γ... τα κι άφησέ τα. όχι πείτε μου είναι λογικό;
Η αλήθεια να λέγεται ότι έχει πολύ καλό λόγο για να μην προχωρήσει. Αλλά και πάλι, εγώ τι φταίω; γιατί δεν πάω σε κάποια άλλη. Ακόμα και η ίδια θα συμφωνούσε ότι δεν είμαι υποχρεωμένος να την περιμένω πότε θα το πάρει απόφαση. Αλλά μένω και ελπίζω στο μέλλον.
Το μέλλον είναι μια πιθανότητα. Στην περίπτωση μας είναι ή οτι θα το κάνει ή ότι δεν θα το κάνει. Σε όλες τις περιπτώσεις είναι αν θα έρθει εκείνη η στιγμή για μένα ή αν δεν θα έρθει ποτέ. Και στις δύο περιπτώσεις είναι ρίσκο και δυστυχώς δεν υπάρχει κάποια εγγύηση. Ποιος μου λέει ότι δεν θα μου ζητήσει κι άλλο χρόνο το Μάιο;
Η κυρία μου κάνει την ζωή δύσκολη. Κι εγώ την δική της. Το πως τα βρίσκουμε μόνο ο Θεός ξέρει. Κι ας ελπίσουμε ότι θα βάλει το χέρι του γιατί αν περιμένουμε από μας "Βράσε ρίγανη και βαλ' του ρύζι".

Η Πέμπτη Λύση

Όπως μάθαμε στο μάθημα της «Νέωτερης Φιλοσοφίας» ο Hugo Grotius μίλησε για τις τρεις μεθόδους επίλυσης μιας διαφοράς. Η πρώτη ήταν η μέθοδος της διαπραγμάτευσης, η δεύτερη ήταν η μέθοδος της κοινής αποχώρησης – συμβιβασμός και η τρίτη λύση ήταν ή ο κλήρος ή η σύγκρουση. Στις τρεις παραπάνω μεθόδους προστέθηκε και μια τέταρτη η μέθοδος του τρίτου προσώπου ή η μέθοδος του μεσολαβητή.
Όλοι είμαστε εξοικειωμένοι και με τις τέσσερις μεθόδους και μπορούμε πολύ εύκολα να τις εντοπίσουμε αλλά ακόμη και να τις εφαρμόσουμε τόσο σε ατομικό επίπεδο, στις σχέσεις μας μέ τους άλλους, όσο και σε επίπεδο διεθνών σχέσεων.
Προσωπικά οφείλω να παραδεχτώ την σαφήνεια των απόψεων του Grotius και να ομολογήσω χωρίς κανένα ενδοιασμό ότι οι εν λόγω απόψεις είναι πλήρως κατανοητές και εφαρμόσιμες.
Αλλά ως σκεπτόμενος άνθρωπος διερωτούμαι γιατί οι συγκεκριμένες απόψεις, ενώ είναι απόλυτα σωστές και τις προσυπογράφω προσωπικά, δεν μπορούν να λύσουν σχεδόν κανένα σοβαρό πρόβλημα στον πλανήτη.
Που είναι η αποτελεσματικότητα των μεθόδων αυτών στο Μεσανατολικό, στο Κυπριακό, στο Ιρακ και σε όλα τα προβλήματα που μέχρι σήμερα παραμένουν άλυτα; Και όχι μόνο παραμένουν άλυτα αλλά, καταφεύγοντας στην σύγκρουση – την Τρίτη λύση, ήδη αρκετοί άνθρωποι έχασαν, χάνουν και μέχρι να λυθεί το πρόβλημα θα εξακολουθούν να χάνουν τις ζωές τους. Μήπως τελικά χρειαζόμαστε κάτι ακόμα;
Ίσως, αν αναλύαμε τους λόγους αιτίας της αναποτελεσματικότητας ίσως να βρίσκαμε και μια λύση που θα μπορούσε να είναι καλύτερη από τις προηγούμενες. Αλλά ποιοι είναι οι λόγοι που δεν λειτουργούν αυτές οι μεθόδοι;
Μία είναι η βασική αιτία, κατά την γνώμη μου: Το γεγονός ότι εμπλέκονται πάνω από ένα μέρη στο πρόβλημα. Και από την στιγμή που υπάρχουν δύο και παραπάνω μέρη, τότε τα πράγματα γίνονται δύσκολα.
Κατ’ αρχάς στις διαπραγματεύσεις ο καθένας θέλει (δικαίως) να βγει κερδισμένος και δεν διατίθεται να χαρίσει τίποτα απολύτως στην αντίπαλη μεριά. Αυτή η συλλογιστική πορεία καταλήγει συνήθως σε αδιέξοδο γιατί ποιος είναι διατεθιμένος να βγει χαμένος; Ουδείς
Μετά είναι ο συμβιβασμός, αλλά πάλι αυτό δεν λειτουργεί γιατι η μόνη διαφορά είναι ότι ενώ στην αρχή θα ήταν ένας ο χαμένος, τώρα οι χαμένοι γίνονται δύο. Και το όλο ζήτημα δεν είναι ποιος θα είναι ο χαμένος αλλά ποιος θα κερδίσει περισσότερα.
Η τέταρτη λύση είναι ο μεσολαβητής. Ακόμα και με μεσολαβητή δεν υπάρχει λύση, διότι ο μεσολαβητής δεν παίρνει την τελική απόφαση αλλά βοηθάει να τηρηθεί το καλό κλίμα και είναι περισσότερο εγγυητής της καλής πίστης. Όμως την τελευταία λέξη την έχουν οι αντίπαλοι οπώτε φτάνουμε από όπου ξεκινήσαμε. Για παράδειγμα, στο σχέδιο για την λύση του Κυπριακού, υπήρχαν μια τουλάχιτον ντουζίνα μεσολαβητές και εγγηυτές. Από Η.Π.Α μέχρι Ε.Ε και Ο.Η.Ε. Και τι καταφέραμε; Μια τρύπα στο νερό.
Μόνη λύση είναι ο πόλεμος. Αλλά κι αυτός δουλεύει μόνο όταν υπάρχει μεγάλη διαφορά δυνάμεων. Αν για παράδειγμα γίνεται σύγκρουση Η.Π.Α με την Μάλτα, εννοείται ότι σε περίπτωση πολέμου οι Η.Π.Α θα κερδίσουν. Αλλά στο Μεσανατολικό ζήτημα, που οι δυνάμεις είναι πιο ίσες, ο πόλεμος κρατάει χρόνια και στοιχίζει πολύ ακριβά.
Θέλουμε μια πέμπτη λύση. Την λύση της καταναγκαστικής επιλογής. Φαντατείτε δύο παιδιά να μαλώνουν στο σχολείο. Τι γίνεται τότε; έρχεται ο δάσκαλος τα δέρνει (σε παλαιότερες εποχές πάντα) και τελειώνει το ζήτημα. Τόσο απλά.
Αυτό που χρειάζεται τελικά δεν είναι ένας τρίτος μεσολαβητής αλλά μια Τρίτη ή καλύτερα η μόνη δύναμη που θα είναι ικανή να επιβάλει το δίκαιο (η την θέληση της, ότι προτιμάτε) με οποιοδήποτε μέσο σε οποιοδήποτε ζήτημα. Όλα τα προβλήματα θα λύνονται από αυτή την δύναμη χωρίς καμία παρέμβαση από τα εμπλεκόμενα μέλη και οι αποφάσεις θα είναι τελεσίδικες.
Η δύναμη, οικονομική και στρατιωτική είναι απαραίτητη προυπόθεση. Αν τυχόν κάποιο εμπλεκόμενο μέλος θελήσει να μην συμμορφωθεί με τις αποφάσεις τότε να μπορεί η τρίτη δύναμη να επιβάλει με κάθε μέσο την απόφαση.
Ακόμη για ακόμη πιο αποτελεσματικά αποτελέσματα θα μπορούσε να επιβάλει την θέληση της χωρίς να υπάρχει κάποιο υπάρχον πρόβλημα αλλά μόνο δρώντας προληπτικά.
Φυσικά μιλάω για μια παγκόσμια δικτατορία που θα καταπατά κάθε είδους ελευθερία σκέψης γιατί μόνο όταν οι άνθρωποι δεν σκέφτονται δεν συγκρούονται μεταξύ τους. Η σκέψη από μόνη της είναι μια σύγκρουση. Αν θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα αποτελεσματικά πρέπει να τα κτυπήσουμε στην ρίζα τους.
Είναι ακραία η λύση; Ακράδαντα. Είναι εφικτή; Ελάχιστα εκτός και αν φανταστούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες ως αυτή την δύναμη. Είναι μια φασιστική και δικτατορική λύση που καταπατά βασικά θελελιώδη διακιώματα; Απολύτως. Αλλά όμως στόχος μας δεν είναι να βρούμε μια ιδανική λύση, ιδανική λύση είναι να επιλυθεί το πρόβλημα από την διαπραγμάτευση. Αλλά αυτή θα μπορούσε να ήταν η πιο αποτελεσματική.
Αλλά τελικά νιώθω ότι γίνεται μια παρεξήγηση. Νομίζουμε ότι τελικά οι μέθοδοι αυτοί επινοήθηκαν για να μην γίνονται συγκρούσεις. Στην πραγματικόητα έγιναν για να μην σκοτώνονται οι ανθρώποι από τις συγκρούσεις.
Τι είναι ο πόλεμος; Ένοπλη σύγκρουση. Το πρόβλημα δεν είναι στη λέξη «σύγκρουση» αλλά στην λέξη «ένοπλη».
«Πόλεμος πατήρ πάντων» είχε πει ο Ηράκλειτος θέλωντας να δείξει την διαλεκτική σχέση όλων των πραγμάτων στο σύμπαν και την αέναη κίνηση που κάνουν από την μια κατάσταση σε άλλη. Πόλεμος είναι η διαλεκτική ενότητα των αντιθέτων θα μπορούσαμε να πούμε αλλιώς.
Και αν το σκεφτούμε σοβαρά κάθε επίτευγμα από την φωτιά μέχρι τον πυρινικό αντιδραστήρα, σημιουργήθηκαν από κάποιον πόλεμο. Ο πρωτόγονος έκανε πόλεμο με τις συνθήκες του περιβάλλοντός του και ανακάλυψε την φωτιά. Η φιλοσοφία ξεκίνησε από τον πόλεμο που κήρυξαν οι προσωκρατικοί ενάντια στην δεισιδαιμονία και την αμάθια. Πόλεμο έκανε ο Σωκράτης στους Αθηναίους όταν τους δίδασκε στην αγορά. Πόλεμο έκαναν και ο Λούθηρος και ο Γαλιλαίος, Ο Βολταίρος και ο Ρουσσώ, ο Νίτσε και ο Μάρξ.
Ακόμα και ο διαλόγος, που είναι το πιο ειρηνικό μέσο είναι ένας πόλεμος με επιχειρήματα που τελικά καταλήγει σε ένα συμπέρασμα αληθείας.
Αν φανταστούμε τους σημερινούς πολέμους να γίνονται, όχι με αληθινά όπλα αλλά ψεύτικά, και συνέπεια τούτου ότι δεν θα σκοτώνόταν κανένας, τότε θα είχαμε ουσιαστική αντίρρηση σε ένα πόλεμο; Πολύ αμφιβάλω, ακόμα και αν χάναμε τελικά στον πόλεμο.
Εν κατακλείδι, ο πόλεμος δεν είναι κάτι κακό από την φύση του αλλά οι συνέπειες του τον κάνουν τόσο αποτρόπαιο. Και όλες οι μέθοδοι που εφαρμόζονται δεν γίνονται για να αποφευχθεί ένας πόλεμος αλλά αυτές οι ίδιες οι συνέπειες του.